كارشناسان مي‌گويند وضعيت جمعيت كشور در چند سال گذشته كاهشي بوده و در ۴ سال اخير ميزان زاد و ولد در كشور حدود ۲۵ درصد كاهش داشته است. آن‌ها مي‌گويند اجراي طرح «جواني جمعيت» ازدواج، فرزندآوري و درمان ناباروري را تسهيل مي‌كند.
خبرگزاري ميزان _ روزنامه وطن امروز نوشت: بر اساس تازه‌ترين گزارش مركز آمار، نرخ شاخص باروري در كشور از ۱/۲ در سال ۹۶ به ۷/۱ در سال ۹۹ رسيده، يعني حدود ۱۹ درصد كاهش يافته است؛ كاهشي كه زنگ خطر پيري كشور در آينده‌اي نه‌چندان دور را به صدا درآورده است.
موضوع توجه به افزايش نرخ رشد جمعيت كشور در پي كاهش ميزان فرزندآوري همچنان مورد تاكيد مقام معظم رهبري و كارشناسان است، چرا كه كم‌توجهي به اين مساله تبعات منفي اجتماعي، فرهنگي و امنيتي زيادي به دنبال دارد. طبق گزارش‌هاي موجود، ميانگين فرزندآوري خانوار‌ها در دهه‌هاي ۵۰ و ۶۰ بين ۵ تا ۷ نفر بوده است، اما طي ۳ دهه اخير اين رقم روند كاهشي پيموده، تا جايي كه در سال‌هاي پاياني دهه ۹۰ ميزان نرخ باروري در كشور بشدت كاهش يافته است به طوري كه آمار‌ها از كاهش ۱۹ درصدي نرخ باروري در كشور در يك فاصله زماني ۳ ساله يعني از سال ۹۶ تا ۹۹ حكايت دارد. ضرورت توجه به افزايش نرخ رشد جمعيت كشور تا جايي است كه مجلس شوراي اسلامي تلاش زيادي براي تصويب طرح جواني جمعيت كشور كرده است. اين طرح كه مشوق‌ها و حمايت‌هاي لازم را براي فرزندآوري، تسهيل ازدواج، درمان ناباروري و... در نظر گرفته است توسط مجلس شوراي اسلامي تصويب شده و هم‌اكنون منتظر تاييد نهايي از سوي شوراي نگهبان براي ابلاغ به دستگاه‌هاي اجرايي است. طي يكي، دو دهه اخير مسائلي، چون هزينه‌هاي بالاي باروري و زايمان و درمان ناباروري در كنار فقدان پوشش بيمه‌اي همراه با هزينه‌هاي معيشت خانوار‌ها و فشار‌هاي اقتصادي مانع از تسهيل فرزندآوري شده است. چنين موانعي باعث شده است تا به‌رغم تمايل و نگرش مثبت مردم به داشتن فرزند، ميزان ولادت‌ها در ساليان اخير با كاهش ۲۰ درصدي مواجه شود و رشد جمعيت به كمترين ميزان خود در يك قرن اخير برسد. از طرفي طبق برآورد‌هاي موجود در صورت تداوم روند فعلي نرخ رشد جمعيت كشور، بي‌ترديد تا ۲۰ سال آينده ايران جزو پيرترين كشور‌هاي جهان مي‌شود.
مقالات بيشتر: دفتر ازدواج ستارخان
در اين باره عضو كميسيون مشترك طرح جواني جمعيت مجلس شوراي اسلامي گفت: طرح جواني جمعيت و تعالي خانواده با تلاش مجلس و دولت در آستانه تاييد نهايي از سوي شوراي نگهبان است تا پس از تاييد براي اجرا به دستگاه‌هاي اجرايي ابلاغ شود. تسهيل امور ازدواج و فرزندآوري و درمان ناباروري در كنار حمايت‌هاي ويژه از كساني كه صاحب فرزند مي‌شوند از پارامتر‌هاي اين طرح است.
بهروز محبي نجم‌آبادي با بيان اينكه اجراي بند بند طرح جواني جمعيت با هدف جوان شدن جمعيت كشور لازم و ضروري به نظر مي‌رسد، اما كافي نيست، گفت: با توجه به حساسيت موضوع، مشوق‌هاي حمايتي براي فرزندآوري و تسهيل امور ازدواج و... در اين طرح ناكافي است؛ بنابراين ترسيم نقشه راه افزايش جمعيت كشور نيازمند چشم‌انداز درست با جريان‌سازي مباحث علمي، فرهنگي و اجتماعي است تا بتوان زمينه رشد جمعيت كشور را فراهم آورد؛ بنابراين بايد فضايي مناسب مهيا شود تا با احساس خطر مسؤولان نسبت به پيري جمعيت كشور، اقدامات لازم در راستاي زمينه‌سازي تسهيل ازدواج جوانان و تلاش براي رفع موانع سد راه فرزندآوري بخوبي انجام شود تا كشور با بحران پيري در آينده مواجه نشود. وي افزود: طرح جواني جمعيت كشور در كميسيون مشترك طرح جواني جمعيت مجلس مورد موشكافي دقيق قرار گرفته است و چندي پيش به شوراي نگهبان ارائه شد، اما شوراي نگهبان اعلام كرد ابهاماتي دارد كه به مجلس برگشت داده شد، بنابراين طرح مذكور در اين كميسيون رفع ابهام شد و دوباره به شوراي نگهبان رفت كه شوراي نگهبان هم‌اكنون در حال تاييد نهايي اين طرح است تا خيلي سريع اين طرح شكل اجرايي به خود گيرد. وي افزود: بحث تامين بودجه و پوشش هزينه‌هاي ناباوري در كنار تشويق جوانان به ازدواج و فرزندآوري در اين طرح آمده و مورد موافقت مجلس و دولت نيز قرار گرفته است. اميدواريم پارامتر‌هاي متعددي كه در طرح براي تشويق ازدواج و فرزندآوري ديده شده تاثير مناسب خود را در ازدواج جوانان و فرزندآوري داشته باشد؛ تمام مسائل مربوط به حوزه فرزندآوري و جمعيت در اين طرح دنبال مي‌شود.
ضرورت جوان سازي جمعيت علاوه بر مجلس مورد تأكيد دولت نيز هست طوري كه وزير بهداشت و درمان نيز اعلام كرده است جمعيت سالمندان ايران تا چند سال ديگر به ۳۰ درصد مي‌رسد. بهرام عين‌اللهي اخيرا در جلسه توديع و معارفه رؤساي كل سازمان نظام پزشكي گفت: بحث كاهش جمعيت كه امروز يك تهديد بسيار بزرگ براي نظام است، بسيار مهم است. امروز نزديك به ۱۲ درصد مردم مسن هستند و تا چند سال آينده اين ميزان به ۳۰ درصد خواهد رسيد. ان‌شاءالله همگي بتوانيم به حركت انقلابي‌اي كه مجلس شروع كرده، كمك كنيم.
پنجره جمعيتي تا ۱۴۲۰ بسته مي‌شود
همچنين محمد ميرزايي، رئيس انجمن جمعيت‌شناسي ايران در اين باره گفته است: «كاهش ميزان باروري يك چالش جدي براي كشور محسوب مي‌شود. باروري بايد به بالاي سطح جانشيني برسد، اما ازدواج الزاماتي دارد. در حال حاضر بسياري از افراد شرايط ازدواج از جمله شغل و مسكن را ندارند؛ بنابراين تمايلي هم به ازدواج ندارند».
آنطور كه ميرزايي گفته است تا سال ۱۴۲۰ پنجره جمعيتي بسته مي‌شود و ما قدر اين فرصت را بخوبي ندانسته‌ايم. اين موضوع زنگ خطري است كه به صدا درآمده و تبعات زيادي همچون مشكلات اقتصادي و فرهنگي را در آينده در پي دارد. طبق آخرين گزارش‌ها استان‌هاي گيلان، مازندران، تهران، البرز و سمنان ميزان باروري بسيار پاييني دارند. اين در حالي است كه بار‌ها كارشناسان جمعيت‌شناسي درباره وضعيت هرم سني جمعيت ايران گفته‌اند اكنون در پنجره جمعيتي هستيم و آنطور كه بايد از اين فرصت استفاده نكرده‌ايم.
محمدرضا عباسي، جامعه‌شناس نيز درباره سالخوردگي جمعيت در كشور مي‌گويد: وارد فاز اول سالخوردگي جمعيت شده‌ايم و تا چند سال آينده جزو كشور‌هاي سالخورده دنيا خواهيم بود، طي چند سال آينده نيروي كار در ايران بشدت كاهش مي‌يابد و در اين شرايط بايد بهره‌وري نيروي كار تا ۸۰ درصد افزايش يابد، اما با توجه به وضعيت اقتصادي و اجتماعي‌اي كه در كشور داريم بعيد است بتوانيم به اين بهره‌وري برسيم، فرصت جبران پيري جمعيت در كشور ما بسيار كم است.
وي ادامه مي‌دهد: كاهش جمعيت يك بحث جهاني است و بر اساس بررسي‌هاي انجام شده عوامل مستقيم و غيرمستقيم بر كاهش باروري اثرگذار است. در اين زمينه چند مانع جدي وجود دارد از جمله بالا رفتن سن ازدواج، فراهم نبودن امكانات اقتصادي و معيشتي، ادامه تحصيل، كاهش درآمدها، سياست‌هاي جمعيتي نادرست، افزايش ناباروري زوج‌ها و هزاران علت ديگر كه در نهايت كاهش جمعيت را به دنبال دارد.
اين جامعه‌شناس خاطرنشان مي‌كند: بيش از ۳ ميليون زوج نابارور در كشور داريم كه هزينه‌هاي درماني آن‌ها بسيار بالاست. وي با بيان اينكه در كشور نه‌تن‌ها با كاهش جمعيت مواجهيم كه با پيري جمعيت نيز روبه‌رو هستيم، مي‌گويد: مساله تهديد كاهش جمعيت براي كشور‌هاي در حال توسعه بيشتر از كشور‌هاي توسعه يافته است، پس بايد درباره كاهش و پيري جمعيت حساسيت زيادي داشته باشيم تا بتوانيم طي چند سال آينده با تغيير سياست‌هاي جمعيتي و برنامه‌ريزي‌هاي مؤثر و كارآمد از اين بحران عبور كنيم.
***
كاهش ۲۵ درصدي زاد و ولد طي ۴ سال گذشته
در ۴ سال اخير ميزان زاد و ولد در كشور ۲۵ درصد كاهش يافته است؛ اين را فرزانه‌سادات فرود، رئيس گروه سلامت خانواده و جمعيت معاونت بهداشتي استان اصفهان مطرح كرده است. وي درباره كاهش جمعيت و چالش‌هايي كه در اين زمينه وجود دارد، مي‌گويد: وضعيت جمعيت كشور در چند سال گذشته كاهشي بوده و در ۴ سال اخير ميزان زاد و ولد در كشور حدود ۲۵ درصد كاهش داشته است.
وي با اشاره به رسيدن نرخ رشد جمعيت كشور براي نخستين بار در تاريخ ايران به زير يك درصد خاطرنشان مي‌كند: افزايش زوجين نابارور، افزايش سن ازدواج، افزايش ميزان طلاق، كاهش ۴۰ درصدي ازدواج‌ها، كاهش ۲۵ درصدي زاد و ولد در ۴ سال اخير و وقوع ۱۷ درصد مواليد كشور در زنان بالاي ۳۵ سال طي سال‌هاي اخير از دلايل كاهش نرخ رشد جمعيت كشور است و از چالش‌هاي جمعيتي به شمار مي‌رود كه بايد با آن مقابله شود.
وي مي‌گويد: ۱۷ درصد مواليد كشور در زنان بالاي ۳۵ سال در سال‌هاي اخير رخ داده و اين در حالي است كه اوج سنين باروري در كشور ما و بر اساس آمار‌هاي رسمي مركز آمار ايران در سنين ۲۰ تا ۳۵ سالگي بانوان است، هر چند حدود ۱۷ درصد مواليد كشور در خانم‌هاي بالاي ۳۵ سال است، اما به هر حال اوج باروري خانم‌هاي كشور و بيشترين ميزان فرزندآوري در سنين ۲۰ تا ۳۵ سالگي بانوان كشور است.
فرود با اشاره به وجود ۲۳ ميليون زن ايراني در سن باروري خاطرنشان مي‌كند: ميزان باروري به ازاي تعداد خانم‌ها نزديك يك چهارم كاهش پيدا كرده كه اين موضوع بسيار نگران‌كننده است، بويژه كه ما از سطح جايگزيني هم پايين‌تر هستيم. به طور كلي بايد به ازاي هر خانم در سن باروري حداقل ۱/۲ كودك متولد شود كه جمعيت جايگزين شود. اين عدد به ازاي خانم‌هاي متأهل حدود ۳ فرزند است كه در حال حاضر اين وضعيت را نداريم و چنانكه گفته شد، مادران ايراني در حال حاضر حدود ۲ فرزند دارند.
مقالات ديگر:تشريفات مجالس غرب تهران
برچسب:
،
ادامه مطلب
بازدید: